Bacakta mavi damar belirginleşmesi varis oluşumunu gösterir. Peki, bacakta mor damar neden olur? Bacaklarda kötü görünüme neden olan varisler genellikle toplardamar yetmezliği kaynaklıdır.
Toplardamar yetmezliği durumunda, kanı ayak bölgesinden başlayarak yukarı taşıyan toplardamarlar görevini yapamaz. Bu nedenle kapakçık sistemi bozulur. Kapakçık sistemindeki bozulma damar çapında artış olmasına ve akımın yönünün tersine dönmesine sebebiyet verir. Kan kaçışı olarak da ifade edebileceğimiz bu durumda toplardamar yatağında kan birikmesi olur ve basınçta artış meydana gelir. Basınç artışı olunca ince kılcal damarlar genişler ve bacakta mavi damar, yani varis oluşur. Bacakta ince mor damarlar neden olur sorusunun yanıtından önce konuyu ele almakta fayda olacaktır.
Varis olarak adlandırdığımız genişlemiş kılcal damarların çapı inceyse ve damarlar cilde yakınsa kırmızı ve mor görünüm oluşur. Genişleyen kılcal damarların çapı daha büyükse ve damarlar derine yerleşmişse bacakta mavi damar belirginleşmesi olur. Bu tip variköz damarlar ilerleyen yaştaki kadınlarda damar yetmezliğine bağlı olmaksızın genetik ve hormonların etkisiyle ortaya çıkabilmektedir. Bununla birlikte varis oluşumun nedeni çoğu aman toplardamar yetmezliğidir.
Varis Çeşitleri Nelerdir?
Varis; telenjiektazik varis, retiküler varis ve turunkal varis olmak üzere üç farklı çeşittedir.
GÖRSELLER
1.
Örümcekağı tarzında olan varisler (telenjiektazik varisler)
2.
Retiküler Varisler (Orta boy varisler)
3.
Turunkal Varisler (Varis pakeleri)
Bacakta mor damar neden olur açıklayarak farklı varis nedenleri olabileceğine değindik. Peki, kötü görünüm oluşturan bu damarlardan nasıl kurtuluruz. Bu kötü görünümlü damarlardan kurtulmak için öncelikle toplardamar yetmezliği tedavisi gereklidir.
Toplardamar yetmezliği tedavisi için iki seçenek vardır: Termal ablasyonlar dediğimiz yakarak tedavi ve biyolojik yapıştırıcı ile damarım iç yüzünü tamamen kapatma. Varislerin tedavisine yetmezlik sorunu gözlenen damarın kapatılmasıyla geçilebilir. Damar yetmezliği tedavi edilmeden mavi-mor renkte varisler tedavi edilirse varisler hızlı bir şekilde yeniden oluşacaktır.
Mavi-mor renkli ince veya kalın düz veya kabarık varis tedavisi için sıvı ve köpük skleroterapiler daha sık tercih edilir. Skleroterapiye ek olarak örümcek ağı tarzında kırmızı renkli kötü estetik görünüm oluşturan varislere yüzeysel cilt lazerleri ile tedavi uygulanabilir. Genişleyerek üzüm salkımı tarzında cilt altı paketler oluşturmuş büyük varislere mikro cerrahi dediğimiz 1-2 mm’lik kesilerle tedaviler uygulanabilir. Bununla birlikte büyük varislerin köpük veya sıvı sklerotrapi yöntemiyle de tedavi edilmesi mümkündür.
Unutmamak gerekir ki bacaklarımızda toplardamar yetmezliği varsa bunun ilerlemesine izin vermeden tedavisini yaptırmamız gerekmektedir. Varis tedavisi gecikirse cilt ve cilt altı düzeyinde ve gözle görülemeyen derin bölgelerde çok sayıda varis gelişecektir. Derin bölgelerdeki varislerin tamamen iyileştirilmesi mümkün değildir. Bu nedenle varise neden olan damar yetmezliği hastalığı ilerleyip bacak estetiğini bozmadan erken aşamada tedavinin yapılması önem taşır.
Hayır, varis çorapları mevcut mor damarları veya varisleri tedavi etmez ya da geçirmez. Varis çoraplarının temel amacı, bacaklardaki kan dolaşımını destekleyerek varislerin ilerlemesini yavaşlatmak ve varise bağlı ağrı, şişlik, yorgunluk gibi semptomları hafifletmektir. Özellikle uzun süre ayakta kalmayı veya oturmayı gerektiren durumlarda bacaklara dışarıdan basınç uygulayarak kanın kalbe doğru daha kolay pompalanmasına yardımcı olurlar. Varislerin tedavisi için doktorunuzun önereceği tıbbi yöntemler (skleroterapi, lazer tedavisi, cerrahi vb.) gereklidir. Varis çorapları bu tedavilere destekleyici olarak veya koruyucu amaçla kullanılabilir.
Hamilelik sırasında artan kan hacmi, hormonal değişiklikler ve büyüyen rahmin toplardamarlara yaptığı baskı nedeniyle varis oluşumu sık görülür. Bu dönemde oluşan varislerin bir kısmı doğumdan sonraki birkaç ay içinde kendiliğinden düzelebilir veya belirginliği azalabilir. Ancak bazı kadınlarda varisler kalıcı olabilir veya tamamen geçmeyebilir. Doğum sonrası devam eden varis şikayetleri için bir doktora danışmak, uygun tedavi seçeneklerini değerlendirmek açısından önemlidir. Hamilelikte oluşan varislerin şiddetini azaltmak için düzenli egzersiz yapmak, uzun süre ayakta durmaktan veya oturmaktan kaçınmak ve doktor tavsiyesiyle varis çorabı kullanmak faydalı olabilir.
Bacaklardaki mor damarlar (varisler) için bazı bitkisel ürünler veya doğal yöntemler semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilir; örneğin at kestanesi ekstresi içeren kremlerin kan dolaşımını desteklediği ve şişliği azalttığı düşünülmektedir. Ancak bu tür yöntemlerin varisleri tamamen ortadan kaldırdığına veya tedavi ettiğine dair yeterli bilimsel kanıt bulunmamaktadır. Bitkisel tedaviler, tıbbi tedavilerin yerine geçmemelidir. Varis şikayetiniz varsa, doğru teşhis ve etkili tedavi yöntemleri için mutlaka bir kalp ve damar cerrahisi uzmanına başvurmanız önemlidir. Bitkisel ürünleri kullanmadan önce de doktorunuza danışmanız olası yan etkiler veya ilaç etkileşimleri açısından önemlidir.
Fazla kilo, bacaklardaki toplardamarlara ekstra baskı uygulayarak varis oluşum riskini artırabilir ve mevcut varislerin semptomlarını kötüleştirebilir. Bu nedenle, ideal kiloya ulaşmak ve sağlıklı bir kiloyu korumak, toplardamarlar üzerindeki yükü azaltarak varislerin ilerlemesini yavaşlatmaya ve ağrı, şişlik gibi şikayetleri hafifletmeye yardımcı olabilir. Kilo vermek, mevcut varislerin tamamen kaybolmasını sağlamasa da, genel damar sağlığını olumlu etkileyerek ve basıncı azaltarak görünümlerinde bir miktar iyileşme sağlayabilir ve yeni varislerin oluşma riskini düşürebilir. Ancak belirgin varislerin tedavisi için tıbbi yöntemler gerekebilir.
Düzenli egzersiz yapmak, bacaklardaki mor damarların (varislerin) oluşumunu tamamen engellemese de, riskini önemli ölçüde azaltabilir ve mevcut varislerin kötüleşmesini yavaşlatabilir. Özellikle bacak kaslarını çalıştıran yürüyüş, yüzme, bisiklete binme gibi düşük etkili egzersizler, kan dolaşımını iyileştirir ve toplardamarların kanı kalbe geri pompalamasına yardımcı olur. Bu “kas pompası” etkisi, kanın damarlarda göllenmesini ve basınç artışını önleyerek varis gelişimine karşı koruyucu bir rol oynar. Egzersiz ayrıca sağlıklı kiloyu korumaya da yardımcı olarak varis riskini dolaylı yoldan azaltır. Ancak genetik yatkınlık gibi faktörler de varis oluşumunda etkilidir.
Dr. Ali Yurtlak, 1970 yılında Kahramanmaraş’ta doğmuş bir Girişimsel Radyoloji Uzmanıdır. Tıp eğitimini 1996 yılında Adana Çukurova Üniversitesi’nde tamamladı. Radyoloji alanındaki eğitimini İstanbul Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde aldı. Son yıllarda radyoloji alanında özel bir uzmanlık dalı olan Girişimsel Radyoloji’ye yönelerek anjiyografik işlemler gerçekleştirmektedir. Şu anda Özel Atlas Üniversitesi’nde Öğretim Üyesi olarak görev yapmaktadır ve aynı zamanda İstanbul Medicine Hospital Hastanesi’nde Anjiyografi Sorumlusu olarak çalışmaktadır.
