Longembolie of longembolie is een verstopping van de longaders die bloed naar de longen vervoeren. Aderen voeren bloed van het lichaam eerst naar het hart en dan naar de longen. Daarom treedt embolie op wanneer een deel van het stolsel (trombus) dat zich vooral in de aderen van de benen vormt, afbreekt en wegdrijft. Longembolie treedt op als het losgekomen stolseldeeltje de longslagader blokkeert. De symptomen van longembolie verschillen afhankelijk van de grootte en de omvang van het stolsel. Als een groot stolsel de belangrijkste longvaten blokkeert of als een groot aantal trombi, d.w.z. stolsels, de longvaten over een zeer groot gebied aantasten, ontstaat een ernstig ziektebeeld. Als de longen worden aangetast door een klein aantal kleine stolsels, zijn er mogelijk geen symptomen. Levensbedreigende centraal gelegen stolsels worden “massieve longembolie” genoemd. Longembolie is een te voorkomen gezondheidsprobleem en staat op de eerste plaats van te voorkomen sterfgevallen in ziekenhuizen.
Het is belangrijk om in gedachten te houden dat longembolie door vele oorzaken kan worden veroorzaakt, zoals verkeersongevallen en borstkanker.
Wat veroorzaakt longembolie?
Longembolie, ook wel longembolie of trombose genoemd, ontstaat bijna altijd wanneer een trombus (stolsel) uit een ander deel van het lichaam in de longader wordt gesleept. Het stolsel (trombus) ontstaat in 90% van de gevallen in de diepe aders van het been en bekkengebied. De trombus breekt af vanuit het been of de lies en verplaatst zich via de bloedbaan eerst naar de buikaderen, dan naar het hart en van daaruit naar de longaderen, waardoor een embolie ontstaat.
Longembolie is voor 90% afkomstig uit de diepe aderen van de benen en in mindere mate uit de aderen van de armen, nek en buik.
Wat zijn de zeldzame oorzaken van longembolie?
Enkele van de zeldzame oorzaken van longembolie zijn kankers die het lumen binnendringen en de longaders blokkeren (tumorembolie), de verspreiding van het omliggende vetweefsel of beenmerg naar de longen door de ader van het gebroken bot te verwonden, vooral bij botbreuken in de benen (vetembolie), grote hoeveelheden lucht die in de ader ontsnappen bij sommige intraveneuze medicijntoepassingen en de longader blokkeren (luchtembolie), vruchtwater dat zich tijdens de zwangerschap met het bloed vermengt en embolie in de longaders veroorzaakt.
Longembolie (longembolie) wordt meestal veroorzaakt door diepe veneuze trombose (DVT). Andere oorzaken zijn zeldzaam. De risicofactoren voor longembolie zijn dezelfde als voor DVT (diepe veneuze trombose). Deze factoren zijn onder andere veneuze insufficiëntie, overgewicht, genetica, ouderdom, immobiliteit, hormoonvervangingstherapieën, anticonceptiepillen, kanker, ernstige trauma’s, gynaecologische en orthopedische operaties.
Wat zijn de symptomen van longembolie?
De bevindingen variëren afhankelijk van de ernst van de longembolie en de onderliggende ziekte. De ernst van een longembolie hangt samen met hoe groot het stolsel is en hoeveel vaten het blokkeert in de long. Betrokkenheid van kleine vaten in de perifere delen van de long, die we de periferie van de long noemen, kan milde of geen symptomen veroorzaken. Betrokkenheid van grote vaten in het midden van de long kan binnen enkele minuten leiden tot een plotselinge dood, zonder dat de patiënt zelfs maar de kans krijgt om in te grijpen. Longembolie wordt onderverdeeld in 3 categorieën: “mild”, “submassief” en “massaal”. Dit is een klinisch onderscheid en hangt af van de grootte en omvang van de betrokken vaten.
Milde longembolieën:
- Er kunnen geen symptomen zijn (komt vaak voor),
- Milde ademnood,
- Scherpe pijn bij het ademen
- Lichte verhoging van de hartslag, lichte koorts en een lichte bloederige hoest,
Zware longembolie:
- Hevige en scherpe pijn in de borstkas,
- Ernstige ademnood,
- Aanzienlijke stijging van de hartslag en daling van de bloeddruk, ernstige hoestbuien die gepaard gaan met verschillende hoeveelheden bloed uit de mond,
- Plotselinge dood.
Hoe wordt longembolie vastgesteld?
De diagnose van longembolie begint met het analyseren van de voorgeschiedenis en de bevindingen van de patiënt. Is er een recente voorgeschiedenis van chirurgie? Bevindingen van een ongeval of een beenaderocclusie worden onderzocht.
Onderzoeken die moeten worden uitgevoerd bij verdenking op embolie;
- Longscintigrafie
- D-dimeertest in het bloed,
- Computer tomografie (CT) angiografie van de long (kan emboli direct en met hoge nauwkeurigheid aantonen),
- Hoewel echocardiografie longembolie niet direct kan aantonen, geeft het zeer betrouwbare functionele bevindingen (het kan pulmonale hypertensie detecteren),
- Pulmonale katheterangiografie is een interventionele procedure en wordt gebruikt voor zowel behandeling als directe visualisatie van embolie,
- Naast deze diagnostische methoden kan een beenveneuze trombus (DVT) worden aangetoond met kleurendoppler ultrasonografie van het been. De belangrijkste oorzaak van embolie is namelijk beenveneuze trombose,
- MRI- en CT-scans van de longen en de buik worden soms uitgevoerd om pathologieën op te sporen die trombose kunnen veroorzaken.
Hoe wordt longembolie behandeld?
Bloedverdunners (antitrombotica)
Bloedverdunners worden al vele jaren gebruikt bij longembolie en worden nog steeds gebruikt. Dit zijn over het algemeen heparine met een laag moleculair gewicht die onder de huid wordt geïnjecteerd, warfarine die oraal wordt ingenomen en stollingsfactorremmers (factor Xa) die de laatste 10 jaar zijn ontwikkeld. Helaas kunnen deze bloedverdunners het stolsel dat gevormd wordt bij longembolie (longembolie) niet oplossen, maar alleen de progressie ervan voorkomen. Antithrombotica, die we bloedverdunners noemen, kunnen veilig worden gebruikt bij milde en matige longembolie en kunnen op zichzelf voldoende zijn. Bij levensbedreigende massale longembolieën moeten we echter onze toevlucht nemen tot meer geavanceerde en effectieve methoden naast deze behandelingen.
Systemische stolseloplossende medicijnen (trombolytica)
In tegenstelling tot anticoagulantia, die we bloedverdunners noemen, hebben deze medicijnen de kracht om het stolsel in een longembolie op te lossen. Trombolytica zijn echter geneesmiddelen die ernstige risico’s met zich meebrengen en met uiterste voorzichtigheid moeten worden gebruikt. Ze moeten onder ziekenhuisomstandigheden worden gebruikt. Omdat ze ernstige risico’s met zich meebrengen, zoals maag- en hersenbloedingen, is het gebruik ervan in sommige centra ter discussie gesteld. Deze geneesmiddelen zijn streptokinase, urokinase en weefseltromboplastineactivator (alteplase). De laatste jaren wordt trombolytische therapie met behulp van een katheter gebruikt om de dosis te verlagen en de werkzaamheid van deze medicijnen te verhogen. Met deze methode is zowel de werkzaamheid van het medicijn verhoogd als de risico’s verlaagd. Bij deze methode voor de behandeling van longembolie moet een katheter met meerdere gaatjes via de liesader in de trombus in de long worden ingebracht en gedurende 12-24 uur worden toegediend op een manier die alleen in dit gebied werkzaam is. Deze medicijnen kunnen worden gebruikt in de vroege periode van longembolie en dit zijn de eerste 10 dagen, daarna begint het stolsel te verharden en worden trombolytica onwerkzaam.
Nieuwe behandelmethoden bij longembolie
Als zich een massieve, d.w.z. ernstige longembolie ontwikkelt, moet het stolsel in de long worden verwijderd. Als het stolsel verhardt en permanent wordt, leidt pulmonale hypertensie, een verhoging van de pulmonale bloeddruk, tot hartfalen. Om blijvende schade bij massale (ernstige) longembolie te voorkomen, is er de afgelopen jaren een succesvol nieuw behandelingsprotocol opgesteld. Naast anticoagulantia (bloedverdunners) en trombolytica (stolseloplossing) zijn er een aantal angiografische procedures met een gesloten systeem ontwikkeld.
Dit zijn;
Angiografische toegang tot de ader, bereiken van het stolsel in de longader en aspiratie (absorptie) van het stolsel met gemotoriseerde aspiratieapparaten.
Farmacomechanische trombolytische therapie is gebaseerd op het principe van toegang tot het stolsel via een katheter en het breken van het stolsel met gemotoriseerde mechanische desintegratoren en gelijktijdige toediening van stolseloplossende (trombolytische) geneesmiddelen.
Als er sprake is van een aanzienlijke vernauwing in de longvaten als gevolg van longembolie, kan ballonangioplastiek worden gebruikt om het vat te verwijden zodat er voldoende vaatdoorgankelijkheid ontstaat.
De laatste fase van de gecombineerde behandeling bij longembolie is het plaatsen van een katheter die trombolytische (stolseloplossende) medicijnen afgeeft aan het stolsel. Het trombolytische geneesmiddel wordt rechtstreeks vanuit de katheter in het stolsel gebracht om het stolsel op te lossen.
Fibrinolytische medicijnen, farmacomechanische trombolytische therapie en afzuigkatheters zijn helaas alleen effectief in de eerste 10-14 dagen van een vroege longembolie, die we acuut noemen. Na 2 weken begint het stolsel te verharden en worden de bovengenoemde methoden ineffectief.
EKOS (Echo Sonic Endovascular System) is een methode die de laatste jaren sterk in opkomst is bij longembolie, maar er is geen consensus over de effectiviteit. Bij chronische (late) longembolie is het gebaseerd op het principe om het afgesloten gebied angiografisch te bereiken en het verharde stolsel met ultrasone golven te verzachten.
Longembolie (longembolie) is een zeer ernstig probleem, vooral als complicatie van DVT (diepe veneuze trombose) van de beenaders. Bij een vermoeden van een longembolie is het heel belangrijk om een centrum te raadplegen met een goed uitgeruste intensivecareafdeling. Laten we niet vergeten dat longembolie een levensbedreigende en te voorkomen ziekte is.
