De relatie tussen zwangerschap en diep-veneuze trombose (adertrombose) is bekend. Het risico op het ontwikkelen van diepe veneuze trombose (adertrombose) neemt 3-5 keer toe tijdens de zwangerschap. De meest risicovolle periode tijdens de zwangerschap is de eerste 1-2 weken na de geboorte. De eerste weken na de zwangerschap zijn verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de zwangerschapsgerelateerde veneuze trombose. De periode vlak voor de bevalling, de laatste periode van de zwangerschap, is een risicoperiode door het vertragen van de bewegingen van de aanstaande moeder en de groeiende foetus in de baarmoeder, waardoor de belangrijkste buikader wordt samengedrukt.
Als de zwangere vrouw bovendien belangrijke risicofactoren heeft voor diepe veneuze trombose, neemt het risico op DVT verder toe. Volgens grote studies ontwikkelt diepe veneuze trombose zich bij ongeveer één op de 1000 zwangerschappen.
Wat zijn de factoren die het risico op DVT tijdens de zwangerschap verhogen?
Hoewel zwangerschap een risicofactor is voor diepe veneuze trombose, moet de aanwezigheid van belangrijke risicofactoren worden toegevoegd aan de zwangerschap; deze belangrijke risicofactoren:
- Genetische aanleg voor stolling, die we trombofilie noemen,
- Beschadiging en gebruik van aders,
- Immobiliteit (tijdelijk of permanent verlies van mobiliteit door verschillende oorzaken zoals chirurgie, trauma, verlamming).
Dit zijn minder belangrijke factoren naast belangrijke factoren;
- Spataderen die zich tijdens de zwangerschap of daarvoor hebben voorgedaan,
- Urineweginfecties,
- Vaak voorkomende virale en bacteriële infecties,
- Diabetes
- Reumatische aandoeningen,
- Overgewicht (vooral een body mass index boven 30)
- Gevorderde leeftijd,
- Roken
- Een keizersnede brengt extra risico’s met zich mee.
Zoals bij alle diepe veneuze trombose is bij 60-70% van de DVT’s tijdens de zwangerschap de linkerbeenader betrokken. De reden hiervoor is de neiging van de rechter liesslagader, die zich anatomisch in de onderbuik bevindt, om de linker liesader samen te drukken. Deze compressie staat bekend als het May-Thurner-syndroom.
Wat veroorzaakt de neiging tot DVT tijdens de zwangerschap?
De triade van Virchow (veneuze stase, veneuze endotheelschade en hypercoagulatie), die honderd jaar geleden werd gedefinieerd en nog steeds geldig is, is effectief bij diepe veneuze trombose.
Verhoogde hormonen tijdens de zwangerschap verhogen de neiging tot veneuze dilatatie, die we veneuze dilatatie noemen, en spataderen. Zwangerschap veroorzaakt een verhoging van het niveau van factor I, factor II, factor VII, factor VIII, factor IX en factor X, die we kennen als stollingsfactoren in het bloed. Bovendien vergemakkelijkt een daling van het niveau van factor S, die stolling voorkomt, de stolling tijdens de zwangerschap.
Als we de veranderingen die optreden tijdens de zwangerschap kort samenvatten;
- Verhoogde neiging tot spataderen,
- Beperking van lichamelijke activiteit door gewichtstoename als gevolg van zwangerschap,
- Versterking van stollingsfactoren genaamd trombofilie in het bloed
- Het verhoogde risico op beschadiging van het endotheel verklaart de neiging tot stolling tijdens de zwangerschap.
Moeizame bevallingen en keizersnedes vormen een risico omdat ze het proces van de patiënt om uit bed te komen en terug te keren naar normale fysieke activiteit, wat we mobilisatie noemen, verlengen.
DVT voorkomen tijdens de zwangerschap?
Diepe veneuze trombose is een belangrijke ziekte vanwege de ernstige complicaties zoals posttrombotisch syndroom, longembolie en plotseling overlijden. Om diepe veneuze trombose (adertrombose) te voorkomen die tijdens de zwangerschap kan optreden, vooral in de benen of het bekkengebied;
- Roken en tabaksproducten vermijden,
- Niet toestaan dat de waterratio van het lichaam daalt, wat uitdroging wordt genoemd, door veel vloeistoffen te consumeren,
- Overgewicht vermijden,
- Zwemmen en stevige wandelingen om de beenspieren te versterken en de bloedstroom te verhogen,
- Compressiekousen gebruiken tijdens lange reizen of lange bedrust,
Als er sprake is van hoge risicofactoren voor DVT, kan in overleg met de arts tijdens de risicovolle periodes van de zwangerschap worden gestart met heparine met een laag moleculair gewicht in een beschermende dosis. Compressiekousen onder de knie in het laatste trimester van de zwangerschap verminderen het risico aanzienlijk.
Wat is de behandeling van diepe veneuze trombose tijdens de zwangerschap?
Als diepe veneuze trombose zich ontwikkelt tijdens de zwangerschap, wordt heparine gebruikt als bloedverdunner. De nieuwe generatie heparines met een klein moleculair gewicht moet worden overwogen bij het kiezen van heparine. Heparine met een laag moleculair gewicht moet tot het einde van de zwangerschap worden gebruikt omdat het een goede en veilige bloedverdunner is, geen ernstige bijwerkingen heeft en geen schade aan de baby veroorzaakt doordat het de placenta passeert. Deze behandeling moet ten minste 6 weken na de zwangerschap worden voortgezet. Als deze antistollingsbehandeling niet voldoende is, kan na de bevalling farmacomechanische tromboembolectomie worden toegepast, die gebaseerd is op angiotherapie.
